Memorandum pod powyższym tytułem skierował w lipcu roku 1961 na ręce kard. Augustina Bei – przewodniczącego watykańskiego Sekretariatu do spraw jedności chrześcijan Amerykański Komitet Żydowski.
Całość w języku angielskim: www.ajcarchives.org/…/6A3.PDF
Poniżej tłumaczenie fragmentów:
“(…) Dzisiejsze katolickie nauczanie zawiera zniesławiające przekłamania i pominięcia, które mogą powodować wrogość i pogardę wobec żydów. Nauczanie takie pojawia się w całej monatrualnej absurdalności na tle prawdziwych stosunków między katolicyzmem i judaizmem (…) Jedna z najbardziej szkodliwych przyczyn antysemityzmu jest błędne nauczanie religijne, albowiem powoduje ono mylne przekonanie, że idee antysemickie posiadają aprobatę ze strony najwyższego moralnego i duchowego autorytetu.
Z powyższego powodu Amerykański Komitet Żydowski uważa za swój obowiązek przedstawienie tejże kwestii Głowie Kościoła, dołączając swój głos do innych głosów proszących o ponowne zbadanie i rewizję katolickich źródeł nauczania w kwestii żydów w zakresie w jakim naruszają one przykazania miłości i braterstwa. Czynimy to bez oskarżeń i bez złośliwości, kierowani wyłącznie wiarą, że wyplenienie religijnego antagonizmu przysporzy wiele pożytku zarówno chrześcijanom, jak i żydom oraz wzmocni siły duchowe w świecie (…)
Wiele przebadanych przez nas tekstów zawiera oskarżenie, wskazując lub sugerując, że żydzi jako lud są wyłącznie i wspólnie odpowiedzialni za śmierć Syna Bożego i że zostali przeklęci, potępieni i odrzuceni przez Boga. Oto ich przykłady:
Żydzi chcieli zhańbić Chrystusa poprzez jego śmierć na krzyżu.
Większość ludu żydowskiego… chce jego śmierci jako bluźniercy i wydaje go Rzymianom na ukrzyżowanie (…)
Głosił boskość Chrystusa, którego żydzi ukrzyżowali.
Przeklęcie przez Chrystusa drzewa figowego i jego uschnięcie symbolizowało potępienie i zniszczenie ludu żydowskiego, którego żywot nie przyniósł owocu.
Żydzi jako lud odrzucili Chrystusa i od tego czasu tułają się po ziemi bez świątyni, ofiary i Mesjasza.
Poganie zajęli miejsce żydów w królestwie Chrystusa (…)
Sugestia wspólnej winy ludu żydowskiego jest często wzmacniana przez szczególne użycie słowa “żydzi”. W niektórych książkach (tak jest np. w Ewangelii św. Jana, z czego autorzy memorandum zapewne zdawali sobie sprawę – przyp. tł.) wrogowie Jezusa są określani jako żydzi, a określenia tego nie używa się w stosunku do jego przyjaciół i zwolenników. Na przykład nie używa się słowa żydzi w następujących fragmentach:
Chrystus wybrał dwunastu, którzy mieli stać się fundamentami Jego królestwa.
Cała rzesza, licząca ponad pięć tysięcy słuchała cały dzień Mistrza, zapominając nawet o jedzeniu. (…) Zestawmy te cytaty z kolejnymi – zwłaszcza pierwszym, w którym historia i logika uległy rażącemu przekręceniu:
To w dzień, w którym Chrystus wskrzesił z grobu Łazarza, żydzi postanowili go zabić. Ale obawiali się ludu (czyż lud nie był żydami?) Pismo mówi nam, że Judasz czekał na sposobność by wydać swojego Mistrza żydom. Pozostawali w ukryciu z obawy przed żydami, że mogą ich wydać na śmierć podobnie jak ich mistrza (por. J 20, 19 jako źródło tego “antysemickiego” stwierdzenia – przyp. tł.) (…) W powyższych i podanych niżej przykładach rodzajowego określenia “żydzi” używa się w sposób dowolny.
(…) “Pierwszym męczennikiem był św. Szczepan… ukamienowany za obronę nowej wiary i prawa pogan (nie-żydów) do zbawienia” (sugeruje się że św. Szczepan został zabity za głoszenie zbawienia poza wiarą żydowską. Tymczasem, żydzi wtedy i teraz nie przeczą, że wiary inne niż ich własna mogą prowadzić do zbawienia. Rabinackie powiedzenie “wszyscy prawi na ziemi mają udział w przyszłym świecie” padło prawie 100 lat przed Jezusem)(…) Zainteresowanie Kościoła jego wpływem na stosunki wobec niekatolików potwierdzają pewne zmiany poczynione w liturgii podczas ostatnich 6 lat. I tak, w roku 1955 Św. Kongregacja do spraw rytów wprowadziła “Flectamus genua” (formułę przyklęknięcia – przyp. tł.) przy modlitwie za żydów podczas nabożeństwa Wielkiego Piątku, zaś w roku 1958 po wstąpieniu na tron papieża Jana XXIII z modlitwy wielkopiątkowej usunięto odniesienia do “wiarołomnych żydów” i “żydowskiej wiarołomności”. W roku 1959 z Aktu Poświęcenia Rodzaju Ludzkiego (stanowiącego część Mszy o Najświętszym Sercu, Błogosławieństwa Najświętszym Sakramentem, liturgii święta Chrystusa Króla oraz liturgii pierwszego piątku miesiąca) usunięto następujące zdanie: “Wejrzyj wreszcie okiem miłosierdzia swego na synów tego narodu, który niegdyś przez tak długo był twoim narodem wybranym. Niech spłynie i na nich twa Krew, której oni niegdyś wzywali na siebie jako zdrój odkupienia i wiecznego życia.”
Wreszcie w roku 1960 z rytuału Chrztu konwertytów usunięto następujące zdanie: “Horresce Judaicam perfidiam, respue Hebraicam superstitionem.”
(…) Aby zapewnić by duch dobrej woli ku ludziom innej wiary mógł poruszyć całą wspólnotę Kościoła, z szacunkiem żądamy, prywatnie bez podawania tego do wiadomości publicznej by Jego Świątobliwość papież Jan XXIII spowodował wydanie przez Watykan precyzyjnych dyrektyw – właściwymi ścieżkami i stosownie do ustalonych mechanizmów – w celu ulepszenia nauczania katolickiego o żydach i judaizmie, oczyszczając wszelkie katolickie edukacyjne i liturgiczne publikacje z nieścisłych, zniekształconych, zniesławiających lub zawierających uprzedzenia stwierdzeń o żydach jako grupie. Tego typu rewizja spowoduje zapewnienie zgodności ksiag i materiałów nauczycielskich z precedensem wprowadzonym przez ostatnie zmiany w liturgii Kościoła poczynione przez obecnego papieża i jego poprzedników.
My, członkowie Amerykańskiego Komitetu Żydowskiego – organizacji, której celem jest wzmacnianie współpracy i zrozumienia między religijnymi i rasowymi grupami w Stanach Zjednoczonych – uważamy, że ulepszenie katolickiego nauczania o żydach jest zadaniem pilnym o ważnym znaczeniu dla duchowego zdrowia tak Ameryki, jak całego świata.”
Pingback: Memorandum z roku 1961 – postulaty żydowskie odnośnie zmian w liturgii | ZAŚCIANEK PORUSZA – ZAPISKI